გაბო თოვლის ბაბუზე და სიზმარი

ბავშვებს პირველი წლები ნამდვილი თოვლის ბაბუა დასდიოდათ სახლში და თან დიდი ხურჯინით საჩუქრები მოჰქონდა, იყო ერთი ჟივილ-ხივილი, მხიარულება, ცეკვა-თამაში. პატარები გაფაციცებით აკვირდებოდნენ, მართლა ნამდვილი თოვლის ბაბუ იყო თუ არა. ეთო რა თქმა უნდა ხვდებოდა, რომ ეს გამოძახებით იყო, გუჯი წასვლისას დადარაჯებია თოვლის ბაბუს და ტაქსით რატომ წავიდა, მარხილი სად არის, ეტყობა არ არის ნამდვილი, თან წვერებს წარამარა ისწორებდა, გვატყუებთო? დაგვაყარა კითხვები. ყველაფრის ავტორმა, მატამ გადაწყვიტა, შემდეგში თოვლის ბაბუ კი არ მოსულიყო, არამედ საჩუქრები გამოეგზავნა და ბავშვებს ნაძვის ხის ძირში  ეპოვათ ხურჯინი.  ერთ საღამოს მე და გაბო ძილის წინ ვსაუბრობთ, გაბო მეუბნება

-ბებო, ახალ წელს მატას და თოვლის ბაბუს ლეგო უნდა ვთხოვო, არაუშავს თუ მატამ ვერ მომიტანა, დაიღალა მატა, თოვლის ბაბუმ მომიტანოს! 

- გაბო, რით დაიღალა მატა?- ვეკითხები მე, გაბო პასუხს არ მაძლევს და ეშმაკურად ეღიმება. ვხედავ, რომ გაბოც მიხვედრილა ყველაფერს და თან მატაც რომ ებრალება!  მაგარი კაცია გაბო! 

-კარგი გაბო დაიძინე!

- ვერ ვიძინებ, სულ თვალები მაქვს გახილული, კედლიდან, ძაღლები, კატები, ლომები მოდიოდნენ და სულ აქ ვიხედებოდი. ცოტა ხანში რაღაც გრუხუნი გაისმა, გაბომ თავი წამოჰყო

-ოჰ, რა კარგად მეძინა, გამაღვიძეთ, კარგი არა უშავს! ისეთი სიზმარი იყო, რომ არ გახსოვს და არც გეშინია, ყველა ჩემთან მოდიოდა, თოვლის ბაბუც იყო.

                                                      გაბო მუშაობას აპირებს

გაბო ადრე იღვიძებს და თავზე მადგება.
-ჯერ კიდევ არ ამდგარი ხარ? მე უკვე ადგომილი ვარ. ზიარებაზე თუ მიდიხარ სეფისკვერი მომიტანე!- უცებ თავი აარტყა ტახტს, ატირდა მწარედ, ვამშვიდებ და ტახტს ვურტყამ, ვუწყრები, გაბოს რატომ ატკინეთქო.
-რათ უნდა დარტყმა, ადამიანი კი არ არის! სულ თავს ვურტყამ, თავის მტყელელი უნდა გამოვიდე, ცოდო არ ვარ?!- მერე გუჯიკოსთან და ეთოსთან მოუვიდა კამათი.
- ბებო, ტიკ-ტაკი შემიჭამეს ეთომ, მერე გუჯამ, მერე ისევ ეთომ და ასე შემდეგ, ახლა ოთხი მტერი მყავს!
- ვინ გენაცვალე?
 -ორი წიტაიშვილი: ეთო, გუჯა,  და ორი ბაღელები:  ქსოვრელი და თომა. ნეტა საიდან იჩითებიან ასეთი ბავშვები?!  აუ, ბებო მასკლოკინებს წყალი დამალევინე!- ვასმევ.
-ბებო, იღლები ხომ?! წყალი მინდა, ჭამა მშია, ჩახუტება მინდა, ძაღლები მინდა, აცრილი არიან! და ასე შემდეგ.
- კი,  გაბო, ვიღლები!
- რომ გავიზრდები, ვიმუშავებ, სახლსაც ვიყიდი, სახლსაც ძაღლის, აცრილს მოვიყვანთ,  მე მოვუვლი, ეზოში დავსვამთ!
-ოჰ, გაბო ოღონდ ძაღლი არა, მეყოფა ამდენი ცხოველები!
- ბებო მე მოვუვლი, ძაღლს ვერ მოვუვლი?!  პატარა კი არა ვარ, ამ სახლს არასოდეს გამოვტოვებ (დავტოვებ, უყვარს ნუცუბიძეზე სახლი, ტირილს იწყებს სადმე გადასვლა რომ ვახსენოთ, თან უბანში კარგი ავტორიტეტი აქვს, მაგარი ყმაა). აქ მოიყვანს გუჯა ცოლს და მეც, მაგრამ მე ცოლის მოყვანა არ მიყვარს, ბაღში ჩემს გარდა ყველას ჰყავს.

                                                მანჩოს წინდახედულება    

  არიან ადამიანები, რომლებიც სამყაროს აკეთილშობილებენ, ალამაზებენ, გასაძლისს ხდიან ყოფას. ვცდილობ მანჩოს ბუნების თუნდაც მცირე ნიუანსები გადმოვცე. ის ყველას გვაერთიანებდა, ერთმანეთის სიყვარულს გვასწავლიდა. მანჩო ის ტკივილია, რომელიც არ ყუჩდება, რომელსაც ხანდაზმულობის ვადა არა აქვს. იშვიათები ცოცხლობენ არა წლობით, არამედ წამებით, არადა მისი ცხოვრება ნებისმიერი მოკვდავის სიცოცხლეზე მარადიული და ხანგძლივია. რამდენი რამ იყო, იყო ბავშვობა, სკოლა, ქუჩა, მეგობრები, ჩხუბიც, რამოდენიმეჯერ  სიკვდილს ჩახედა თვალებში, მაგრამ არასოდეს სუსტის დაჩაგვრა. საოცრად ეხერხებოდა ემოციების მართვა და არ მახსოვს საკუთარ თავზე კონტროლი დაეკარგოს. წავიდა და დაგვტოვა ყველა, ცხოვრების აზვირთებულ ტალღებში.

  ადრე ჩემს მოგონებებში ვახსენე, რომ ჩვენ მანქანა მოგვპარეს. გუჯა ამას ძალიან განიცდიდა, არა იმიტომ რომ მანქანას მისტიროდა, შეურაცხყფილად გრძნობდა თავს, როგორ მაკადრესო ( ელგუჯა გულედანი კარგი ავტორიტეტით სარგებლობდა, მას მთელი აფხაზეთი სცემდა პატივს, ცნობილი იყო  როგორც კარგი ლექტორი, მოჭადრაკე, მეთევზე, მონადირე, მოთამადე, სპორტის , თეატრის ქომაგი... მოკლედ კარგი ყმა იყო) თან მის რისხვას ის ინფორმაცია ამძაფრებდა, თითქოს მანქანა სვანეთში ენახათ, სვანებმა ეს როგორ გამიბედეს, პასუხს ვაგებინებ ამის გამკეთებელსო.( გუჯას სვანები ნომერ პირველ სვანს ეძახდნენ, დიდი ამტორიტეტი ჰქონდა და დიდი ამაგიც, თუ ვინმეს უნივერსტეტში რამე  სჭირდებოდა გუჯა იყო პატრონი) მანჩოს  ძალიან უყვარდა ჩვენი  "სემიორკა."  მამა-შვილი ხშირად დადიოდნენ  სათევზაოდ თუ სანადიროდ. გუჯა მანჩოს ანებივრებდა, მეოთხე კლასიდან ატარებინებდა მანქანას. 

 იმ ავადმოსაგონარი მოვლენების შემდეგ,  ოცდაშვიდ სექტემბერს გზას ფეხით რომ დავადექით, ჩხალთაში, თუ ნაკრაში (კარგად არ მახსოვს) ღამით შევისვენეთ. მანქანების ტევა არ იყო. რა თქმა უნდა იქიდან მანქანების გამოყვანა  ძალიან საძნელო იყო და ბევრმა იქვე დატოვა. სიბნელეში შევამჩნიე, რომ მანჩო რაღაც აფორიაქდა, მოძრაობდა, თითქოს რაღაცის შემოწმებას ცდილობდა. ვკითხე, რა ხდება, სად იკარგები ამ სიბნელეშითქო და არაფერიო, მიპასუხა. დავადექით ისევ გზას და ჭუბერში ჩავაღწიეთ,  შემდეგ სამეგრელოში გადავედით  და მხოლოდ მაშინ უთხრა მანჩომ მამამისს, ჩვენი მანქანა ვიპოვეო.  გუჯა გადაირია, რით ამტკიცებ რომ ჩვენი იყო და რატომ იქ არ მითხარიო. მანჩოს გაუგია მანქანის მეპატრონის გვარი, და ისიც მოუხერხებია, წინ სიდენიის ქვეშ ის ნატყვიარი ენახა, რომელიც უტყუარი დასტური იყო, რომ მანქანა ჩვენი იყო. ( ნადირობისას იარაღი გავარდნიათ მამას თუ შვილს არ ვიცი და ტყვია მეორე მხარეს იყო გასული, როცა მიმგვანებულ მანქანას ანახებდნენ გუჯას, უცებ სიდენიის ქვეშ დახედავდა, ნატყვიარი იყო თუ არა).ამან მთლად გადარია გუჯა,  ვერ მშვიდდებოდა, ცოფებს ყრიდა, მანჩომ დაამშვიდა.

 - მა, შენთვის რომ მეთქვა, არაფრით არ შეიძლებოდა, წარმოდგენილი მაქვს იქ რა დატრიალდებოდა, შენ თავს ვერ შეიკავებდი, და შეიძლება ეს ამბავი მკვლელობითაც დამთავრებულიყო!- როგორც ყოველთვის მანჩო მართალი იყო და წინდახედულად მოიქცა, მაშინ მხოლოდ თოთხმეტი წლისა იყო.

 "ამქვეყნად მხოლოდ ჩვიდმეტი წელი არგუნა განგებამ. ის,  რაც ღმერთმა  მის ამქვეყნიურ სიცოცხლეს წლების სახით დააკლო, ჩვიდმეტი წლის სილამაზედ და სივაჟკაცედ ჩაეღვარა მის ელვარე, შუქიან თვალებს, გაშლილ პირისახეს, ლამაზად აშოლტილ ტანსა და ბეჭგანიერი მხრების გაშლას. მისი სახით ამქვეყნად სილამაზე მოვიდა. ასე ლამაზად მერცხლები მოფრინავენ საქართველოში გაზაფხულის პირს ბუდეების გასაწყობად. გაზაფხულის სილაღეს შეფარვია მისი ბავშვობა- სიჭაბუკის უმშვენიერესი დღეებით ნაქარგი ჩვიდმეტი წელი." .......

                                                                                      ნატო უდესიანი

                                                     წინ დახვედრილი სიკეთე

  წუთისოფელი რომ წუთისოფლობდა კი ვიცოდი, მაგრამ წუთზე ხანმოკლე თუ იყო არ მეგონა! მახსენდება დიდი შოთას სიტყვები:

"ესე ასეთი სოფელი არვისგან მისანდობელი,

წამია კაცთა თვალისა და წამწამისა მსწრობელი!"

   სოხუმი... 1993 წლის სექტემბერი...  გაგანია ომია... ჩვენ მანქანა  არა გვყავს (მოგვპარეს) და  გაჭირვებით ვახერხებთ აეროპორტამდე მისვლას, მაგრამ უშედეგოდ, ვერ ავდივართ თვითმფრინავში და ისევ უკან ვბრუნდებით. მოზღვავებული, შეშინებული  ხალხი მიცვალებულს არ სცემს პატივს, სადაა მიცვალებულის ადგილი, ჯობია ცოცხლები გადავრჩეთო, და ჩვენ რას გავხდებოდით.(შიშს მართლა დიდი თვალები ჰქონია, სამი დღე ატარა მიცვალებული ერთმა სამხედრომ, ბოლოს იყვირა,  დღესაც თუ არ მომცემთ საშუალებას ავასვენო,  ლიმონკას ავაფეთქებო. მრცხვენია, მაგრამ სიმწრით გამეცინა). ასე გაგრძელდა რამოდენიმე დღე. როცა მასიური დაბომბვები იწყებოდა, ჩავდიოდით სარდაში და იქ ვიმალებოდით.  ძალიან შეშინებულს  მანჩო მყავდა პრობლემად, ის სარდაფში არ ჩამოდიოდა, უფრო ქუჩაში იყო, თან გვეურჩებოდა, თქვენ წადით, მე სოხუმს  არ დავტოვებ, ორი "ლიმონკა" მაქვს და ჩემს სახლში შემოჭრილებს თავად გავუსწორდებიო. მოკლედ ბოლო დღეა, 27 სექტემბერი,  უკვე სოხუმის ქუჩებში გააფთრებული ბრძოლაა, ქალაქი ყველა მხრიდან იბომბება.  მეზობლებთან ვისხედით და ვბჭობდით რა გვექნა. ერთი მეზობელი რუსი იყო, მეორე აფხაზი, რომელთანაც ჩვენთვის უცნობი ქალბატონი იყო სტუმრად. მეზობლები გვამშვიდებდნენ, თქვენი ოჯახი ყველამ იცის,  "სვეტაია სემიას!" გეძახიან,  ხელს არავინ გახლებთ, დარჩითო. მეორე გვეუბნებოდა, თქვენთვის ყველაფერს გავაკეთებ, რომ არ შეგეხონ, მაგრამ  მანჩოს რა მოვუხერხოთ, ასეთ ლამაზ, სვან ბიჭებს ცოცხალს არ ტოვებენ და  ამის მეშინიაო. რა ჭკუაზე ვიქნებოდით,  თან მანჩო დამალვაზე სასტიკ უარს ამბობდა. ამ საუბარში ვართ და ის სტუმარი ქალი მანჩოს ეკითხება, შენ მანუჩარ გულედანი ხარ და ესენი შენი მშობლები არიანო? მანჩომ თანხმობის ნიშნად თავი დაუქნია. ქალი წამოხტა, ჩაეკონა, მადლობები უხადა, ლამის იტირა.  ჩემი გოგონები საბერძნეთიდან ყოველ დარეკვაზე  აღფრთოვანებით მესაუბრებიან შენზე,  რა საოცარი ბიჭი ყოფილხარ,  ფოთში რომ გავუშვი მარტოები, ძალიან მეშინოდა,  ჩასვლისთანავე დამირეკეს და დამამშვიდეს,  ისეთი კარგი ბიჭი შეგვხვდა, დაგვაბინავა, არ ინერვიულოვო. საოცარია, ბედმა როგორ დროს  შეგვახვედრა ერთმანეთს, ქალი ემოციებს ვერ თოკავდა.
  ახლა კი გამახსენდა ყველაფერი.
  ერთ დღეს მანჩო აღფრთოვანებული მოვიდა შინ ( მაშინ ფოთში ვიყავით), ორი სოხუმელი დები ვნახე პორტში შეშინებულები, პირველად იყვნენ ქალაქში და აზრზე არ იყვნენ საით წასულიყვნენ, ფოთიდან საბერძნეთში აპირებენ გამგზავრებას. მეც სოხუმელი ვარ, ნუ გეშინიათ მეთქი, ბიჭებს უფლება არ მივეცი ზედმეტი ეკადრებინათ სტუმრებისთვის, ახლობელთან დავაბინავე, ერთი შენ გგავს ძალიან, მიმართა მატას, მინდა გაგაცნოთო. გაცნობა არ მოხერხდა, მაგრამ გოგოებს მანჩო ეპატრონა, გემით მშვიდობიანად გაამგზავრა. მათ კი დედისთვის მოუყოლიათ მანჩოს გულისხმიერების ამბავი. სწორედ მათი დედა გვესაუბრებოდა ახლა. თვითონ გვარად ახალაიამ ( თუ ადამიამ)  ქალიშვილები  გაარიდა ქალაქს, მეუღლე კი სამხედრო პირი, აფხაზი ჰყოლია და თქვენზე ხელს არავის ვახლებინებო, "ტოლკა ჩერეზ ნაშ ტრუპო! "- იძახოდა, მაგრამ აბა რას დავრჩებოდით, ერთადერთი გზა გვრჩებოდა ჭუბერის გზით ფეხით წამოვსულიყავით და როგორც იქნა გამოვაღწიეთ. უღელტეხილზეც საკმაო ტკივილი და სირთულეები გადავიტანეთ, თუმც ეს უკვე ცალკე თემაა. იქ სასწაულად გადავრჩით, რისთვისაც უფალს მადლობას ვწირავდი, მაგრამ თურმე....
  გალაქტიონი მამშვიდებს:
   " ყოველივე ქარია და ჩვენება!
     ოჰ! სიცოცხლეც უეცარი ქარია...
     მარადია ერთადერთი, მშვენება."
დიახ, შენი მშვენება, სულის მშვენება, სრულყოფილება, უზადო ღიმილი და ის ტკბილი წუთები, საათები, დღეები, რომელიც შენთან ერთად დაიფერფლა უცვლელად დამრჩება.

                                                   უცნობი მოგონებები

  ნორმალურ ახალშობილს აქვს ყველა ზნეობრივი თვისების ჩანასახი და ამ ჩანასახის ზრდა-განვითარების, ჩამოყალიბების, დახვეწის შესაძლებლობაც.
     "სწორი არზრდით ჩამოყალიბებული ზნეობა. სრულქმნილი ადამიანი არ არსებობს, მაგრამ თუთაშხია, იმ კაცთაგანია, რომელნიც სრულქმნილებასთან ყველაზე ახლოს არიან."
გარდაცვლილი შვილის გახსენებისას დედა ყოველთვის მის საუკეთესო თვისებებს წარმოაჩენს. ძალიან ხშირად სევდიანი ფიქრებით ვბრუნდები წარსულში, თვალს ვავლებ მანუჩარ გულედანის ბავშვობას, ყმაწვილკაცობის ეპიზოდებს და მისგან წყენას, გულისტკივილს ვერ ვიხსენებ. სამივე შვილი განურჩევლად მიყვარდა, მაგრამ მანჩო ის სითბო იყო, რომლითაც მყუდრო ვიყავი, ის სინათლე იყო, რომლის წყალობით კაშკაშებდა ჩემი წუთისოფელი, მეამაყებოდა ასეთი შვილი, რომელსაც ყველაფერი კარგად გამოსდიოდა.
  მანჩო არ იყო ზედმეტად მოლაპარაკე, თავისთავზე კი საერთოდ არ საუბრობდა. რამდენი  დაგვიტოვა მოსაგონრად და რამდენი რამ კიდევ არ ვიცით  მის შესახებ. ახლახან მანჩოს საუკეთესო მეგობარი, ირაკლი მებონია დაოჯახდა ( უნდა აღვნიშნო, რომ ირაკლიმ დიდი ტრავმა მიიღო მანჩოს გარდაცვალებით, მან და დედამისმა, ქალბატონმა მაყვალამ,  თავიანთი განცდები საგაზეთო სტატიებში გამოხატეს).  როცა ლელა მისალოცად მივიდა ოჯახში რა თქმა უნდა სასაუბრო თემა მანჩო იყო. ოჯახის თითოეულ წევრს საოცრად უყვარდა ჩემი შვილი. მაყვალა ( ირაკლის დედა) იტყოდა ხოლმე, მანჩო რომ შემოდის სახლში კედლებიც იცინიანო. საუბარში დედ-მამის მოგონებები.
ირაკლის დედა:
 "სოხუმის  დაცემის დღეებში აეროპორტში ერთმანეთს რომ შევხვდით, გახსოვთ ალბათ თუ როგორ ვიწვალეთ, ვერ ვახერებდით თვითმფრინავში ჩასხდომას. მე ვწუხდი დედაჩემის გამო, რომელმაც სოხუმში დარჩენა არჩია და არაფრით არ გამომყვა, უკან ვერ მივბრუნდებოდი, რადგან ის რაიონი  უკვე ძალიან საშიში იყო. მეორე დღეს მანჩომ მითხრა: " მაყვალა დეიდა, დამშვიდდით, მე ვინახულე დედათქვენი და კარგად არისო."
ირაკლის მამა:
 "ერთ წვიმიან ამინდში მანქანა ღრმა ტალახიან ორმოში ჩამივარდა, მუხლებამდე იყო ტყლაპო და ვერაფერს ვახერხებდი. უცებ ვიღაც მაღალი, ლამაზი ბიჭი გამოჩნდა, შარვალი აიკაპიწა,  შეაბოტა იმ ტალახში  და მანქანა ამომაყვანინა. როცა ვკითხე ვინა ხარ შვილოთქო, ელგუჯა გულედანის ბიჭი ვარო, მიპასუხა."
 ეს რომ გავიგე გავოგნდი (თუმცა მანჩოსგან გასაკვირი არაფერი იყო), როგორ მოახერხა, იმ გაგანია ომში მაყვალას დედის მონახულება ისე, რომ ჩვენ ვერაფერი გავიგეთ. მანჩომ შიში  არ იცოდა. ყოველთვის მეშინოდა მისი ამაყი, უშიშარი ბუნების გამო, სიკვდილი კი სულ სხვა მხრიდან  მოგვეპარა.
.........................................................................................
...........................................................................................
  ჩვიდმეტი წლის იმდენს გასწვდი, იმდენ სიბრძნეს აფრქვევდი,
  მიწიერი აღარ იყავ, მაღლა ზეცად ახვედი....
                                                                    მარეხ ბაღიშვილი

ო, რამხელა გაიზარდა, დამშვენდა და ისიც როგორ!
ამ ზრდილობით სავსე სვანთან, ჯვარს ვიწერო- უთქვამს გოგოს!
შენ გეტრფოდა აგრე რიგად, ფერიების გუნდი მანჩო!
დღეს კი სად ხარ ბედის გრიგალს ლამის ვეცე და მივახრჩო!
 ...................                                                        ამირიდონ ჩეგიანი                                                        

                            მანჩო, მასწავლებელი და გუჯას მეგობარი   

  ჩვენი ამქვეყნიური ყოფა რაღაც დიადის და მარადიულობის კარიბჭეა. მცირე დროში  უნდა მოვასწროთ სამყაროს რეალური სახის დანახვა. ყოველი წუთი გვაახლოვებს  მარადისობასთან. ამ მშფოთვარე სამყაროს წინაშე უძლეველია მხოლოდ ღვთის სიყვარული, მისი მეუფება სამყაროზე.              

   მანჩო მაშინ მეხუთე კლასში იყო.  ქართულის მასწავლებელი დროებით ახალგაზრდა დამწყებმა მასწავლებელმა შეცვალა. პედაგოგი ძალიან ნერვიული აღმოჩნდა  და ბავშვებს ფიზიკურად სასტიკად უსწორდებოდა. მშობლებს დიდი პროტესტი გვქონდა, მაგრამ ვითმენდით იმის იმედით, რომ მალე ისევ მოგვიბრუნდებოდა ჩვენი მასწავლებელი. ერთ დღეს სკოლაში მივაკითხე ბავშვებს, რაღაც ჩოჩქოლი გავიგონე და ვხედავ, მანჩო მოდის ყურებდასისხლიანებული, თავჩაქინდრული  და  ლამის მთელი  სკოლა  მოჰყვება უკან,  თავში მწარედ ჩაარტყეს და თავბრუ ეხვევაო. ძნელი წარმოსადგენი არ არის რა დამემართებოდა. ბავშვს ხელი მოვკიდე და სამასწავლებლოში შევიყვანე, კლასელებიც  შემოიყვანეს. იმ ჯიხვმა თავი იმართლა, მერხი ამოკაწრაო, ბავშვებმა სხვას დაადეს ხელი, მანჩო არაფერ შუაშიაო. ერთ-ერთმა პედაგოგმა მანჩოს მიმართა რატომ არ თქვი, რომ შენ არ იყავი დამნაშავეო. მანჩომ საოცარი პასუხი გასცა. რატომ უნდა მეთქვა, ისიც ხომ გაილახებოდა, რა მნიშვნელობა ჰქონდა რომელი გავილახებოდითო.პრინციპით, "ძაღლი, ძაღლის ტყავს არ დახევსო" პედაგოგები ეცადნენ მაინც კოლეგა გაემართლებინათ. მერე ეს ამბავი გუჯამ გაიგო  და  დასაბმელი გახდა, მერხის გამო მიკლავდით შვილს, სკოლას დავაქცევო,  დირექტორიც ჩაერია,  პასუხს მოვთხოვო. (დიდებულ პედაგოგს, ბრწყინვალე მათემატიკოსს, კარგ მოჭადრაკეს, სპორტის მოყვარულ დირექტორს, ლეონტი ქუხილავას მანჩო ძალიან უყვარდა, მაგარი ბიჭი იზრდება, მედალი უნდა ჩამოგკიდო ასეთი შვილების გაზრდისთვისო, მეტყოდა ხოლმე)  გუჯას საოცარი მეხსიერება ჰქონდა, და  გაახსენდა, რომ ამ მასწავლებელს მასთან საგანი არ ჩაებარებინა. ვის ჩააბარე ფილოსოფია, ათეიზმს ხომ  ჩემს მეტი არავინ კითხულობს, დიპლომი როგორ აიღე, მდივანმა ჩაგიწყო ეტყობა, ღირსი ხარ დიპლომი გაგიუქმოვო. ის საცოდავი ბრინჯივით დაიბნა, ხმა ვერ ამოიღო.  მაგრამ გუჯა ის კაცი არ იყო,  მართლა გაეფუჭებინა.  როგორც შემდგომში გავიგეთ ის ქალი  გუჯას მეგობრის,  (სახელს და გვარს შეგნებულად არ ვწერ), უკეთილშობილესი ადამიანისა და  კარგი მოჭადრაკის, (გუჯა თვითონაც ჭადრაკის კარგი მოთამაშე და მოყვარული იყო და ყველა მოჭადრაკესთან მეგობრობდა, მახსოვს სოხუმში მათი თავშეყრის ადგილს "ბრეხალოვკა" ერქვა)  მეუღლე აღმოჩნდა.  გადარეულა, ელგუჯა გულედანის ბიჭი როგორ ცემე, ეს საოცარი ბუნების ბავშვი, როგორ შევხედო მათ თვალებშიო. აი რა მოუყოლია ცოლისთვის:
  "ერთ დღეს მე და ბავშვებს კინოთეატრ სოხუმში ამერიკული ფილმის სანახავად მისულებს  სალაროსთან უშველებელი  რიგი დაგვხვდა,  მანჩო წინ მდგარა, მე ბოლოსკენ ვიდექი, შესაძლებელი იყო ბილეთი არც შემხვედროდა. მანჩოს შევუმჩნევივარ, ვუცნივარ,  ბილეთები აუღია ჩვენთვისაც, თქვენ ხომ მამიკოს მეგობარი ხართო და სამი ბილეთი ხელში დამაკავა.  გამაოგნა ასეთი პატარა  ბავშვის ყურადღებამ, გულისხმიერებამ, მას ხომ მხოლოდ ერთხელ ვყავდი ნანახი  მამამისთან." ამ მონაყოლმა ეტყობა ცოლს  გული გაულღო და შემომითვალა, მოვიდეს, ბოდიშს მოვუხდიო. არც მიფიქრია მივსულიყავი და საბოდიშო სიტყვა მომესმინა, ეს ჩემს ხასიათში არ ჯდება. მას კი სინდისის ქენჯნად ისიც ეყოფოდა, რომ ბავშვს არაფრის გამო ტვინის შერყევა  მიაღებინა.
 სიყვარულის სილაჟვარდე, ჩვიდმეტი წლის სინორჩე,
გაიყოლა ბედისწერამ, ვაჟკაცური ღიმილი.
რამდენი რამ უნდა გეთქვა, ქვეყნის ამაოებამ -
იარებად ამოხეთქა, ჩაღვინთა სათნოება!

                                                      გაბოს უფულობა აწუხებს

გაბო ბაღიდან მოვიყვანეთ.
-მშია!- ყვირის გაბო
- რა გინდა, რას შეჭამ?- ვეკითხები
-მწვადი არ მიყვარს, ხოლმე-ხოლმე წიწაკები მხვდება, არც შოკოლადი-კუჭს მატკიებს!
- გაბო, არც მწვადი გვაქვს და არც შოკოლადი, კაკაო გინდა?
-კი, კაკაო მომირჩენს მშიერებს! -  საღამოს აცხადებს
-არ მაინტერესებს არავინ, მე დედასთან ვწვები!
- გაბო, არ გიყვარვარ?
- კი, ცოტა მიყვარხარ!
- ადრე ბევრი გიყვარდი!
-რა ვიცი, ახლა დედა მოვინდომე, სულ გუჯი რატომ უნდა იწვეს დედასთან?- შემდეგ ლელას მივარდა პლასტილინი მიყიდეო (ყოველდღე ითხოვს პლასტილინს).
- გაბო, ვერ გიყიდი, არ მაქვს ფული!- კატეგორიულად მიმართა დედამისმა.

-ლელა, ვაბშე, რატომ დამთავრდა შენი სამსახური?!- წამოიძახა შეწუხებულმა გაბომ.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

                                          გაბო კინგ-კონგს უყურებს

  დივანზე მოკალათებული ბავშვები კინგ-კონგს უყურებენ, გაბო ლელას კალთაში უზის და ისიც გაფართოებული თვალებით მისჩერებია ეკრანს, თან კომენტარებს არ იშურებს. კინგ-კონგს ხელში ქალი უჭირავს და ებრძვის დინოზავრებს, გაბო ნერვიულობს და ჭკუას ასწავლის, დასვი ის გოგო ძირს და ისე იბრძოლეო. მოგვიანებით ქალის ხელში აყვანისას გაბომ კინგ-კონგს ისევ მიმართა
-ახლა ტუჩებში ხომ უნდა აკოცო?!-

 სამწუხაროდ გაბოს შენიშვნები ფილმის გოლიათ გმირს არ მიუღია

                                                  .

    უცნობი ბიჭები

                                             
                                                                 (გია ფარულავას მონაყოლი) 
    ერთ დღეს  რუსთაველზე მე და მანჩომ  ბიჭები გავიცანით, საუბარში მანჩომ მათ მოწყენის მიზეზი ჰკითხა. ერთ-ერთმა თქვა, წაგებული ხუთასი დოლარი მაქვს ხვალ ჩასაბარებელი და ვერ ვშოულობო.  მანჩომ ბიჭებს გვითხრა ფული მოვაგროვოთ და ვიქეიფოთო,  შენ კი რაც შეიძლება მეტი უნდა გამოართვა მამაშენს, დამავალა სერიოზულად მე. მეორე დღეს   რუსთაველზე  ის ბიჭი იპოვა, ჩვენი მოგროვოლი ხუთასი დოლარი მისცა  და უთხრა, არასოდეს ითამაშოვო. გაოგნებული მეგობრები კი დაგვამშვიდა, ქეიფს მერეც მოვასწრებთ,  იქნებ შემდეგში არ ითამაშოს, ცოდო იყოვო. არ დამავიწყდება იმ ბიჭის სახე, ასე მხოლოდ მანჩოს შეეძლო მოქცეულიყო, დარწმუნებული ვარ მართლა არასოდეს ითამაშებს,  მანჩოს სასწაულად შეეძლო ადამიანებზე ზემოქმედება, ძლიერი ლოგო ჰქონდა.
     " ქონებას თვისას მათხოვრები ითვლიან მხოლოდ!"
 შექსპირის ამ სიტყვებს ხშირად წამოიძახებდა ხოლმე  ცოტა ხნით სიყვარულისთვის, სიკეთისთვის ჩამოსული ანგელოზი.
  მე  ერთ დღეს ვიქეც ცივ ლოდად,
 კარგად არ მახსოვს რა მოხდა..
მაგრამ ვიცი რომ არ მოხვალ.... 

      მანჩო აცდენდა ხოლმე ლექციებს, მე პროტესტი მქონდა, ის კი ღიმილით მამშვიდებდა, დე ჩავაბარებ გამოცდას და დიპლომსაც მოგართმევ თავის დროზეო, კი გაქვთ ორ-ორი დიპლომი შენ და მამას მაგრამ რა?! მთავარია როგორ გამოიყენებ, ცხოვრება უნდა შეგეძლოს. ერთ დღესაც ლელა უნივერსიტეტიდან  ლამის ტირილით მოვიდა. ლექტორმა ფეხზე დამაყენა და პასუხი მომთხოვა შენი ძმა რატომ არ დადისო. მანჩოს ხმა არ ამოუღია, საერთოდ ნაკლებად მოსაუბრე იყო, ვერასოდეს მიხვდებოდი რას მოიმოქმედებდა. მერე გამაგებინეს, რომ იმ ლექტორს პასუხი მოსთხოვა, ჩემი და რა შუაში იყო, მეტჯერ არ გაბედოთ ასეთი არაკაცური საქციელი.  აგერ ვარ და მე გიპასუხებთ  არ მინდა თქვენს ლექციებზე სიარული და არ დავდივარ, გამოცდას კი ჩავაბარებ. ხმა ვერ ამოუღია იმ ლექტორს, რომელსაც დიდად კარგი სახელი არ ჰქონდა.  როცა ეს ამბავი გავიგე, დავტუქსე, ეს როგორ გაბედეთქო. არავის მივცემ უფლებას, გინდა ლექტორი იყოს გინდა რექტორი ჩემი და ატიროსო,მიპასუხა მოჭრით. თავის დებზე უზომოდ შეყვარებული,მართლა ვის რას გააბედინებდა?! სხვათაშორის იმდენად ნიჭიერი იყო, გამოცდებზე მაინც მაღალ ნიშნებს იღებდა. რა ვიცი ეს სწორი იყო თუ არა , მაგრამ თვით ლექტორებმაც აღიარეს, რომ მანჩო მართალი იყო, მითუმეტეს მე და გუჯაც უნივერსიტეტის თანამშრომლები ვიყავით.

    აქვე მინდა გავიხსენო კიდევ ერთი მომენტი,როდესაც მანჩო ისევ ძალიან ახლოს იყო სიკვდილთან მიახლოვებული.აფხაზეთის ცნობილი  მოლაპარაკებების დროს მე და მანჩო სოხუმში ჩავედით, გუჯა წინააღმდეგი იყო, ეს ჩვენ გამოვიტანეთ შეიარაღება, აფხაზებს გუდაუთაში აქვთ ყველაფერი, ომი არ დამთავრებულა, სად მიდიხართო?!  ქალაქი პარალიზებული იყო, წყალიც არ მოდიოდა, მანჩოს უზომოდ უყვარდა თავისი ქალაქი, მოირბინა უბანი, თან სტადიონზე თამაშობდა, თან წყლით მამარაგებდა, რომ სახლი მიმელაგებინა. რამოდენიმე დღის შემდეგ ხობში უნდა დავბრუნებულიყავით და მერე მთელი ოჯახი წავსულიყავით  სოხუმში, მანჩოს არ უნდოდა წამოსვლა, შინ დავრჩებიო, მაგრამ მარტო არ დავტოვე. მოვდივართ ელექტრიჩკით, მოვუახლოვდით ინგირს და შეიქმნა ერთი ამბავი, ამოცვივდნენ კბილებამდე შეიარაღებული ზვიადისტები, ვინ იბრძოდით, რატომ იბრძოდით, ვის გაქვს იარაღიო?   ზოგს ცემდნენ, ზოგს ვაგონიდან აგდებდნენ, მოკლედ ყველაფერს ჩითავდნენ. მოვიდა ჩვენი ჯერიც, ვზივართ მე და მანჩო. ვისია ის ჩანთა ზემოთ რომ დევსო? - უყვირა ჯარისკაცის ფორმაში ჩაცმულმა პატარა ,შეიარაღებულმა კაცმა.
- ჩვენია!- უხალისოდ უპასუხა მანჩომ
- რა დევს შიგნით?- ხმას აუწია "პატრიოტმა"
- ნახე რაც დევს! - უპასუხა ისევ მშრალად მანჩომ და ბოტასების შნურკების შეკვრა დაიწყო ზოზინით
- შენ გეუბნებიან ბიჭო,ადექი და ჩამოიღე ჩანთა! - ყვირილით,ბრძანების ტონით მიმართა გავეშებულმა მებრძოლმა
- შენ გაინტერესებს და თავად ჩამოიღე - თავის აუწევლად მიუგდო ისევ სიტყვა მანჩომ.   დავიზაფრე, ოფლმა დამასხა. შევხედე, ჩუმად მივანიშნე  (მანჩოს რომ არ ენახა), გარეთ გავიდეთ, რაღაც უნდა გითხრათქო. იკადრა ჩანთა ჩამოაგდო, გახსნა,მერე უფრო განრისხებული მიაშტერდა მანჩოს, ფიქრობდა ალბათ როგორ დაესაჯა ბიჭი, რომელიც ყურადღებას არ აქცევდა და ეწინააღმდეგებოდა, ვაგონში ეს არავის გაუბედავს. ვითომ სხვათაშორის  გარეთ გავედი, გამომყვა. შევევედრე, მხოლოდ თხუთმეტი წლისაა, შეეშვი, თავს შეგაკლავს და არ დაგმორჩილდება, ხომ იცით როგორი ასაკია, მამამისი ზვიადის მეგობარია, შეგიძლია იკითხო, ნუ დამღუპავმეთქი, ჯერ შემეწინააღმდეგა, ამხელა ბიჭი რაფერ არის მხოლოდ თხუთმეტისო,მაგრამ  მერე მოლბა და თავი დაგვანება. მოვბრუნდი, გვერდით მოვუჯექი, ხელი გადავხვიე, მის თვალებში დიდი გულგატეხილობა ამოვიკითხე, ეს მერამდენედ?! საერთოდ რა იყო მისთვის ბოძებული ჩვიდმეტი წელი?! ვაკოცე, და მივახვედრე, რომ მაგარი ბიჭი ხართქო. ის ჩემს მიერ წაკითხულ წიგნის გმირებს ჰგავდა და ეს მე მომწონდა. როცა მე მამაკაცების მიმართ პრეტენზია მიჩნდება, გოგონები მეუბნებიან, შენი მოსაწონი არ დადის, შენ მანჩოსნაირი გინდა ყველა იყოსო?   არა ნახევარი - ან მეოთხედითქო-ვპასუხობ

                                                            გაბოს ინტერესის სფერო

გაბო ეზოში გასვლას ითხოვს.

-თბილად ჩაიცვი გაბუკა, არ გაცივდე!-ვეუბნები მე და ვაცმევ.

-მე არ მეშინია სიცივის, პატარა კი არა ვარ!- მპასუხობს თავდაჯერებით. ცოტა ხანში შემოდის და კომპიუტერთან ჯდება,  რაღაც საიტს ეძებს, კომპიუტერი ჭედავს.

-ბებო რა, რაღაც ინტერვირუსი სჭირს?

- ჰო, გაბო, მაცა, მე დაგეხმარები!

-არ მინდა, მე მოვძებნავდი!- ამასობაში ტელევიზორსაც შეხედა, აკვირდება ნიჭიერში ვინ გამოდის, გაბოს ყველა გამომსვლელი არ აინტერესებს, უცებ მსუქან "ბაბაიაგას" მოჰკრა თვალი, რომელსაც ჰიპნოზი უნდა გაეკეთებინა.

-ზუსტად ეს მაინტერესებდა!- წამოიძახა გაბომ და დივანზე მოკალათდა საჰიპნოზოდ.

. 

       

                                                 სკოლის დამლაგებელი

             "სერიოზულ საქმეებში ადამიანები წარმოგვიდგებიან ისეთებად, როგორიც უნდა იყვნენ ისინი, წვრილმან საქმეებში კი- როგორებიც არიან."   გარკვეულ სიტუაციაში მოქმედების დროს ადამიანები კარგად მჟღავნდებიან და ეს ზოგადი ხასიათის დასკვნების გამოტანის საშუალებას ქმნის.
ფოთში მანჩო ერთერთმა მასწავლებელმა აითვალწუნა,  სოხუმელი ხარ და ფოთში ვერ "იბლატავებო,''  ეს სერიოზულ კონფლიქტში გადაიზარდა. მანჩო არ თმობდა, არც მის გაკვეთილებს ესწრებოდა, ვანანებ ამ სიტყვებსო. მე და მამამისი შეწუხებული დავრბოდით წარამარა სკოლაში. დაველაპარაკე მასწავლებელს  და მივხვდი, რომ ჩემი შვილი მართალი იყო. პედაგოგ მამაკაცს არაფერი კაცური არ ეცხო, გამაოგნა მისმა ბილწსიტყვაობამ და უტაქტობამ, მშობელთან როგორ ელაპარაკა ისიც არ იცოდა, ქალს "მებლატავებოდა." მოკლედ ეს ამბავი იმით დასრულდა, რომ იმ ვაი მასწავლებელმა ბოდიში მოიხადა.( მახსოვს მაშინ ქურდული სამყაროც ჩაერია,მაგის არაკაცობა ყველამ იცის და  ვანახებთ ფოთი ვისია, საერთოდ გავასახლებთ ქალაქიდანო, მაგრამ მანჩომ არ დაანება შეურაცხყოფა მიეყენებინათ, ან ფიზიკურად გასწორებოდნენ). ერთ დღესაც ჩვეულებრივ მივაკითხე სკოლას, შინ  მომავალ დედა-შვილს კიბეებზე ვიღაც  ასაკოვანი ქალი დაგვეწია.
- შვილო ეს ბიჭი თქვენი ვინ არის?- მეკითხება გაფართოებული თვალებით. გულმა რეჩხი მიყო, კიდევ რაიმე უსიამოვნება ხომ არ მოხდათქო.
- ჩემი ვაჟია ქალბატონო, რამე ხომ არ გაწყენინათ?
-ეს რა ბიჭი გაგიზრდია შვილო! ორმოცდაათი წელია ამ სკოლის დამლაგებლად ვმუშაობ, დავბერდი ქალი და ასეთი რამე ჩემთვის არავის გაუკეთებია, შევებრალე და მთელი სკოლის ნაგავი გამატანინა!-ამას იმეორებდა აღფრთოვანებული წარამარა და თავს ლამის მიწას ურტყამდა. შვებით ამოვისუნთქე, მანჩოს ჩავეკარი, მაგარი ხართქო.
მაკვირვებდა პატარაობიდანვე მისი საოცრად თავმდაბალი დამყოლი თვისება და ამავ დროს უკიდურესი თავმოყვარეობა, მიკვირდა, როგორ ათავსებდა ამ თვისებებს ერთმანეთთან, არ მახსოვს სუსტი დაეჩაგროს. მის ხასიათში იყო განივთებული მეგრელისა და სვანის ყველაზე საუკეთესო თვისებები. სვანის სიდარბაისლე და მეგრული სიპეწე. ის ამაყობდა რომ სვანი იყო.  ყველა ვარსკვლავი არ სწყდება ცას, ცის მარადიული ბინადარნი ხანდახან გაიელვებენ, მოგვიახლოვდებიან, განგვაციფრებენ, მოგვხიბლავენ და ისევ ცას უბრუნდებიან. იკიაფე ლამაზო, ჩაუქრობელო ვარსკვლავო, შენ არასოდეს ჩაქრები.
   ღამით მოველი საოცარ სიზმრებს,
 იქნებ ბავშვობა დაბრუნდეს შენი,
 ჩუმად შემოდი, ჩემო ბიჭო,
  მითხარ:
მოვედი!
და ნურასოდეს, ნურასოდეს ნუ მიმატოვებ!

                                                      გუჯიკო

მეოცნებე და ცნობისმოყვარე  გუჯას უამრავი კითხვა აწუხებს, აი ისინი:

-  მილიონი წლის წინ თუ აფეთქება მოხდა, მანამდე რა იყო ბებო, ვინ შექმნა სამყარო? თუ ღმერთმა-  მაშინ ამიხსენი ღმერთი რა არის და სად არის? არის თუ არა სხვა პლანეტებზე სიცოცხლე?

- გუჯი ამ კითხვებზე ამომწურავი პასუხი მე კი არა მეცნიერებს არა აქვთ!- ვპასუხობ მე. როცა ღამით გუჯას დავხედავ და მის ფართოდ გახელილ, მაფიქრალ, სევდიან თვალებს შევხედავ, გული მეწურება.

-დაიძინე გუჯიკო!

-არ მეძინება ბებო, რატომ შემოდის ამდენი ფიქრი?

- ფიქრები ისრებივით შემოდის, შენ უნდა აიცილო!

-არ მინდა, მაგრამ რა ვქნა, მაწუხებს ფიქრები, ბებო შენ და ბაბუამ სად გაიცანით ერთმანეთი, გიყვარდა?

- ბაბუაშენი ჩემი ლექტორი იყო, დანარჩენს  სხვა დროს მოგიყვები, ახლა დაიძინე!

 - ლექტორი, ანუ გასწავლიდა?-დაადგინა გუჯამ.- მაშინ ის მითხარი მამას ვინ ამეცადინებდა?

- შენს მამიკოს ვინ ამეცადინებდა არ ვიცი!

- თუმცა ის ხომ პატარა იყო, როცა დედა და მამა მოუკვდა, მისი დებიც სწავლობდნენ და როგორ ამეცადინებდნენ?!- დაასკვნა თავად გუჯიკომ- შენ ძალიან ლამაზი იყავი ხომ?

- ახლა არ ვარ ლამაზი?- ვეუბნები ღიმილით

- კი, მაგრამ  იმ სურათებზე ჩარჩოში რომ არის ძალიან ლამაზი ხარ! მანჩო ძია რომ არ მომკვდარიყო ბაბუაც არ მოკვდებოდა ხომ ბებო, ინერვიულა და ავადმყოფობა გაუჩნდა?!

- ჰო, გუჯიკო ასეა!- მერე დედამისს მიუბრუნდა და ეკითხება

-დე, შენ და მამამ როდის იკამათეთ პირველად?

- ქორწინების პირველ დღეს!- პასუხობს ლელა

-რაა, ქორწილის პირველ დღეს?- არშფოთებას ვერ მალავს გუჯა- რატომ იმ დღესვე არ დასცილდი?! - ამდენი დარდისთვის არ მემეტება, არ მინდა ყველაფერს ასე ჩაუღრმავდეს. 

- გუჯა, გეყოფა ამდენი კითხვები, დაიძინე,  ასეთ კირკიტას  ცოლი რომ აღარ გაგიჩერდეს რაღა ვქნათ?

- საერთოდ არ შევირთავ ცოლს ბატონო, რა დამაძინებს, არ მაძინებს ეს ფიქრები!

ასეთ და სხვა უამრავ კითხვებს გვისვამს  გუჯიკო ყოველდღე. ჩვენ კი მის ცნობისმოყვარეობას ხან ვაკმაყოფილებთ, ხან ვერა,  რაზეც ბუზღუნებს ხოლმე. მიყვარს ცნობისმოყვარე,ჭკვიანი, ბუზღუნა, მაფიქრალი, მეოცნებე, კოსმოსზე შეყვარებული, ჩემი ცენზურა.

   მადლიერი მეზობელი

"არც ყველა ქვირთს უწერია თევზად გახდომა, არც რკო ყოველი გამხდარა მუხა!" როცა ადამიანს თავისი უპირატესობა და სიმართლე უყოყმანოდ სწამს, მაშინ მისი ყოველი ქმედება გაბედულია.
ერთ ზაფხულის საღამოს შინ ვსაქმიანობდი, კარზე ვიღაცის გაბმული ზარი გაისმა, კარები გავაღე და უზომოდ აღელვებულ და გახარებულ, მეზობელ, ეთერ ქაჯაიას შემოვუძეხი ოთახში. ეთერი ჩვენი ოჯახის უახლოესი მეგობარი, აფხაზეთის გამოჩენილი  ინტელიგენციის წარმომადგენელი,  დოცენტი, ჩემი კათედრის გამგეც  იყო.
- თამრი, მადლობა უნდა გითხრათ, სად არის მანულა? (მანჩოს მოფერებით მანულას ეძახდა).

- მანჩო სკოლის ეზოში კალათბურთს თამაშობს, რა მოხდა, რისთვის იხდი მადლობას ეთო?- ვკითხე გაკვირვებულმა.
- თამრი, რა კაცი გვეზრდება, რა გაუბედია, მანქანა გადაგვირჩინა ოჯახს, წარმოგიდგენია?!
- ეს როგორ ეთო, როდის მოხდა?
- გუშინ, ბავშვები ეზოში თამაშობდნენ თურმე, ვიღაც ორ ქურდს ჩვენი მანქანის კარი გაუღია და უნდა დაექოქათ, მანჩო მიმხვდარა ყველაფერს, მივარდნილა და გადმოუსვია, როგორ მოახერხა, წარმოდგენა არ მაქვს, მაგას შემოვევლე, ან როგორ გაბედა თორმეტი წლის ბიჭმა ასეთი მოქმედება, გაოგნებული ვარ- - ჩამომირაკრაკა ეთერიმ. მეც გავოგნდი, მაგრამ მაინც და მაინც გამიკვირდაო არა, ის დაბადებიდან უშიშარი და რაინდი იყო.
- თამრი, არაფერი მოუყოლია?- დამეკითხა ჩაფიქრებულს ეთერი - ან როგორ დაემორჩილნენ ის ოხრები?
- არა, ეთო, არაფერი მოუყოლია, მისგან მსგავს საქციელებს სხვებისგან ვგებულობთ, არჩვევია შინ ასეთი ამბების მოყოლა.
- კარგი ახლა წავალ, მერე მოვალ მოგვიანებით ვნახავ,მაგას შემოვევლე! 
  საღამოს, მანჩო როცა შინ მობრუნდა, შევეკითხე მომხდარის შესახებ, რატომ არაფერი გვითხარი, ან როგორ გაბედეთქო?
- დე, არაფერი იყო მოსაყოლი, და როცა მართალი ხარ საშიშიც არაფერია
- ამისთანა რა უთხარი იმ ქურდებს, რომ გადმოყარე, რით შეაშინე?- დავეკითხე გაკვირვებულმა
- რა უნდა მეთქვა, მანქანა ჩემი ახლობლის არის და გადმოდითმეთქი, მეტი არაფერი! - მიპასუხა ღიმილით. ჩავეკონე, რა უნდა მეთქვა,მსგავსი არაფერი გაბედოთქო?!

მე მისთვის დავრჩი, რომ ხსოვნას შენსას
სიკვდილის ხელი არ მივაკარო,
ცოტა ხანს დავრჩე, როგორც ჭურჭელი,
ადაც შენ კიდევ ხარ შენახული."

                      

                                 წერილის მოლოდინში

ყოველი კაცი წინაპართა ბოლო წერტილია და ეს წერტილი ისე უნდა დაისვას, რომ კარგად დააჩნდეს. ჩვენი ცხოვრება ის დღეები როდია, რომელიც გადის, არამედ ისინი, რომლებიც გვამახსოვრდება და დაგვამახსოვრდება მაშინ თუ სიყვარულით ვიცხოვრებთ.      

 აფხაზეთის ცნობილი მოვლენების შემდეგ პირველი ხანები ფოთში დავბინავდით. ფოთში იმხანად ინგლისური ენის მოსამზადებელი ჯგუფი შეიქმნა მთელი ქლაქის მაშტაბით, გამარჯვებულებს ამერიკის შეერთებულ შტატებში უშვებდნენ სასწავლებლად. დაფინანსება მხოლოდ ფოთში მაცხოვრებელ მოსწავლეებზე ხორციელდებოდა. ჩვენი თხოვნით და ძალისხმევით ლელა და მარინა მაინც ჩავარიცხინეთ ჯგუფში.  მარინამ საუკეთესო ქულები დააგროვა და პირველ ადგილზე გავიდა.  (სხვათაშორის პირველი და მეორე ადგილი სოხუმელებმა გაინაწილეს). რა თქმა უნდა ყველაფერი გავაკეთეთ, რომ ბავშვს შრომა წყალში არ ჩაჰყროდა, ყველა შევაწუხეთ, მადლობა მაშინდელ რწმუნებულს, რომან მელიას, რომ გამონაკლისის სახით ორივე სოხუმელი გამარჯვებული  დააფინანსა, უფრო მეტიც, მითხრეს ლელასაც ასეთი ქულები რომ აეღო იმასაც დავაფინანსებდითო. მოკლედ უფინანსობაში, დევნილის სტატუსით სულში ჩაფურთხებულმა,  დათრგუნულმა ოჯახმა მაინც მოვახერხეთ მატა ამერიკაში გაგვეშვა. ჩვენ კი იმ ცნობილი ხელმოწერის იმედად ისევ მივბრუნდით სოხუმში და  ყველას კარგად მოეხსენება იქ მიტყუებულებმა რა გამოვიარეთ. ჭუბერის გზით ძლივს გამოვაღწიეთ  და ოჯახი ორმაგად განადგურებული და დამცირებული თბილისში ჩამოვედით. ჩვენთვის ნათელი წერტილი და სიხარული მარინას წარმატებული სწავლა  და ის მადლობები იყო,  რომლებსაც იქედან ვგებულობდით. ერთ დღეს ჯგუფის ხელმძღვანელმა დაგვირეკა და მოგვახარა, ბავშვმა წერილი გამოატანა ერთ ამერიკელს, რომელსაც მისამართი მივეცი და მოგიტანთო. ინფორმაციებს მხოლოდ ჯგუფის ხელმძღვანელს აწვდიდნენ. უზომოდ გავიხარეთ, მაგრამ ის უცხოელი არადა არ ჩანდა. მისამართი არც ხელმძღვანელმა იცოდა.  ერთ დილით მანჩო მეუბნება დღეს უნდა მოვნახო ის კაციო. გამეცინა

- დე, ამხელა ქალაქში რანაირად უნდა მონახო!  -  მივმართე იმედგაცრუებულმა. პასუხი არ გაუცია ისე გავიდა შინიდან. საღამოს მოვიდა თვალებანთებული და ქაღალდი მომაწოდა, სადაც იმ ამერიკელის მისამართი ეწერა. გავოგნდი, როგორ მიაგენითქო.

- მივაგენი დე, რუსთაველზე გავედი, ცოტა ტვინი  გავანძრიე მივდექ-მოვდექი და მეტი  არაფერი, მივადექი, ბევრი ვეხვეწე იმ ამერიკელს, მაგრამ წერილი მაინც არ გამომატანა, დედაშენს უნდა გადავცეო, ბლოკნოტში იყურებოდა თუ როდის უნდა გადმოეცა ჩვენთვის წერილი, ხომ იცი ეს უცხოელები, სხვანაირადა აქვთ ტვინი მომართული! - თქვა გულდაწყვეტით.

- ახლავე წავალთ მე და ლელა  ჩემო ჭკუის კოლოფო!- მივმართე და ვაკოცე.

- დე, ერთი თხოვნა მაქვს, წერილი უჩემოდ არ გახსნათ, აქ მოიტანეთ და ერთად წავიკითხოთ!- შევპირდი  და  გავიქეცით, მივადექით იმ ამერიკელს, რომელსაც მგონი წერილის მოტანა არც იმ კვირაში ჰქონდა დაგეგმილი. ერთი კია, ვერ მოვითმინეთ, გავხსენით და  სულმოუთმენლად წავიკითხეთ, სურათებიც დავათვალიერეთ. სახლში მანჩომ გულდაწყვეტით, ლამის თვალცრემლიანმა მითხრა, რატომ წაიკითხეთ უჩემოდო. საოცრად ვაჟკაცურს და უშიშარს ჩვილი გული ჰქონდა. აი მისი ერთ-ერთი საყვარელი ფრაზა მისი უბის წიგნაკიდან: "დის გული სიწმინდის ალმასია, სინაზის უძირო ზღვა!" უზომოდ უყვარდა თავისი დები,  ეს საერთო სიხარული და ინფორმაცია, რომელიც მატასგან მოდიოდა,  ერთად უნდოდა გაგვეზიარებინა  მე კი...დღესაც ვერ ვპატიობ ჩემს თავს და გული მეწურება, რომ სიტყვა გავტეხე... გული ვატკინე... ხოლო თუ როგორ მიაგნო იმ კაცს არაფრით არ გვითხრა. უყვარდა ასეთი სიურპრიზები მანჩოს. ის ამერიკელი კი შემდეგ რესტორანში დავპატიჟეთ და კარგად ვაქეიფეთ. აღფრთოვანდა ჩვენი ოჯახით, მანჩოს სიმღერით, ლელას ცეკვით და საერთოდ ჩვენი სტუმარმოყვარეობით, რა ლამაზი ოჯახი გქონიათ, მანჩო რა ბიჭი გყოლიათო და მანჩოს ბოდიში მოუხადა წერილი ვერ გაგატანე,   ვერ გენდეო, მაგრამ მანჩო მაინც  მწყრალად უყურებდა.
   ზოგი ფოთოლი ერთბაშად დაენარცხება ნეშომპალას, ზოგი კი ლამაზად მიფრინავს მარადისობისაკენ. მანჩო სპეტაკ სამოსელზე მიბნეული ძოწივით ბრწყინავდა, ყველას მზერას რომ იტაცებს. მის   მიერ ნაჩუქარი ჩვიდმეტი გაზაფხული კი ისე კაშკაშებს, რომ არასოდეს გაფერმკრთალდება.
 "დამეთანხმებით რომ სიცოცხლე დიდი განძია,
და რომ ეს განძი ვერც ამოვხსნით რატომ გვაჩუქეს,
 ამის ამოხსნა შორს სცილდება ჩვენს ფანტაზიას,
ღმერთსაც რომ ჰკითხო, ნაღდად ღმერთიც ვერ გვიპასუხებს.
თუკი მოვდივართ არაფრიდან რაღას გვაწუხებს,
ისევ გადასვლა არაფერში ლიწინ-ლიწინით,
როდის იქნება, რა აზრი აქვს, უნდა დასრულდეს,
 უნდა დასრულდეს ყოველივე მაინც სიკვდილით.

 იცი, სიცოცხლე ეს ლამაზი მელოდიაა, 

ანუ ხანმოკლე მიწიერი არდადეგები!"

                                                  (თამაზ მეტრეველი)

                                                     გაბოს ნეროზი აქვს

  საღამოა, ლელა თმას იღებავს. გაბოს ეს არ მოსწონს, თამაში უნდა.
- რატომ იღებავს დედა თმებს, რომ შეუყვარდეს?!- მომმართა გაბომ
- არა გაბო, იმიტომ იღებავს რომ ლამაზი იყოს!
- რა, ახლა არ არის ლამაზი?! - თქვა უკმაყოფილოდ ატირებულმა გაბომ.
- რა გატირებს? წამო დავიძინოთ!- მოვეფერე მე
- შენ მაინც ჩამეხუტე, ან ლალი მოვიდეს, სად არის დღეს ლალი, რატომ არ ჩამოდის? დედა არ მეხუტებადა!
- რა გჭირს გაბუკა?
- ცუდ ხასიათზე ვარ, ვერ ვიძინებ!
- იქნებ არ გეძინება და იმიტომ?
- კი, მეძინება, შენ ვერ გაიგე, მეძინება, მაგრამ ვერ ვიძინებ, ღამე მერე ისევ ვიღვიძებ, რომ ვიძინებ!
- ვერ გავიგე გაბო, რა გჭირს?
- ბებო, ვერ ვიძინებ, ნეროზი მაქვს!

                           კაცობა   ასაკით არ იზომება            

ასაკი იმდენად არის მნიშვნელოვანი, რამდენადაც ის თითქოსდა გარკვეულწილად ადამიანის განვითარების დონის მანიშნებელია, მაგრამ მხოლოდ მანიშნებელი და არა განმსაზღვრელი.
დროის მცნება ფრიად სხვაგვარად შეიძლება გავიგოთ. ადამიანი, რომელსაც ხანგძლივი სიცოცხლე ელის, დროს არავითარ ყურადღებას არ აქცევს, იგი ფიქრობს, რომ მის წინ მთელი მარადისობაა, ხოლო შემდეგ, როდესაც აჯამებს, ან ანგარიშობს, სინამდვილეში რამდენი იცხოვრა, აღმოჩნდება რომ სულ რაღაც რამდენიმე დღეს, ანდა რამდენიმე კვირას უცხოვრია. თუ ეს შეითვისე, მაშინ ორი-სამი კვირა, ან ორი-სამი თვე შეიძლება შენთვის იმდენივეს ნიშნავდეს, რამდენიც სხვისთვის მთელი ცხოვრება.

ეს სურათი 1993 წელს ფოთშია გადაღებული. აფხაზეთის ომის პირველ წელს სწორედ

 ფოთს შევაფარეთ თავი. ამ სურათმა ერთი ღიმილისმომგვრელი ამბავი გამახსენა. ფოთმა ძალიან თბილად მიგვიღო, უამრავი ნაცნობ-მეგობრები შევიძინეთ, რომლებთანაც დღესაც გვაქვს ურთიერთობა. მანჩო მაშინ თოთხმეტი წლის იყო.  ლელას  ერთი  ბიჭი გადაეკიდა, ლანდივით ყველგან დასდევდა და მოტაცებით ემუქრებოდა. ლელა დამფრთხალი დადიოდა. არ მინდოდა ეს ამბავი მამაკაცებს გაეგოთ და ვცდილობდი შეძლებისდაგვარად მარტოს არ ევლო, თან  დავყვებოდი. თუმცა ის ახალგაზრდა არც მე შემეპუა. ერთ დღეს ქუჩაში მიმავლებს  თავისი მანქანით წინ გადაგვიდგა,  ძალიან კარგი გოგონა გყავთ, მეათე კლასელი, არც თუ ისე პატარაა, მოვიტაცებო. მე მკაცრად მივმართე, თქვენი ასეთი თავხედობა მაიძულებს, რომ  ეს ამბავი მის ძმას და მამას გავაგებინოთქო. არავისი მეშინია, ვისაც გინდათ გააგებინეთო. აღმაშფოთა მისმა უტიფრობამ და შინ მისულმა გუჯას და მანჩოს ყველაფერი მოვუყევი. გუჯა პანიკიორი იყო და წამოენთო, ახლავე ვნახავ ჩემს მეგობრებს, იმ ბიჭს მოვნახავთ, ჭკუას ვასწავლიო და გარეთ გავარდა. მანჩოს ხმა არ ამოუღია, მხოლოდ რაღაც კითხვები დაუსვა ლელას და საყვედურით მიმართა, აქამდე რატომ არაფერი მითხარიო. ჩვენ იმ ბიჭის არა თუ გვარი სახელიც არ ვიცოდით.  საღამოს გუჯა მოვიდა, ბიჭებს ველაპარაკე და ნახავენ, ლელამ ფეხი არსად გაადგასო. მანჩოს გაეცინა.

- გუჯა რა ჰქენი ამისთანა ასე კარგად რომ მოგიგვარებია საქმე?!- ღიმილნარევი ირონიით წარმოთქვა და სახლიდან გავიდა.  ორ- სამ საათში მობრუნდა, ოთახში გაიარ-გამოიარა, სამზარეულოში წყალი დალია, ცოტა ხანი ჩუმად იყო, თითქოს შეგნებულად აჭიანურებდა სათქმელს, ჩვენ მოუთმენლად ველოდით რას იტყოდა.

- ცოტა მშიშარა ყოფილა შენი თაყვანისმცემელი ექიმი, სადაც გინდა იქ იარე, იცეკვე და იმღერე,  სალტოებიც აკეთე რამდენიც გინდა, მას შენს სიახლოვეს ვერ ნახავ! - მიმართა ლელას სიყვარულით და სიცილით. (ლელა მაშინ ცეკვასთან ერთად ტანვარჯიშით იყო გატაცებული, მანჩო ეხუმრებოდა ხოლმე რა დროის შენი სალტოებიაო)  გუჯას გაუკვირდა, სად იპოვე ის ბიჭი ასე უცებ და რა პირობა დაადებინეო. 

- გუჯა, ვინც ეძებს ის პოულობს, ვიპოვე და რაც საჭირო იყო  ვუთხარი, აბა თუ ლელას შინ ჩავკეტავთ, ეს რა საქმის მოგვარებაა! "ფრაერ,  ტოლსტი ფრაერ!" - ჩაილაპარაკა თავისი საყვარელი ფრაზა მანჩომ და დივანზე ჩუმად მოკალათდა. ფოთი პატარა ქალაქია, ახლაც მაინტერესებს რა უთხრა ან რითი შეაშინა თოთხმეტი წლის ბიჭმა ზრდასრული, ოცდარვა წლის ექიმი, რომ იმ დღის შემდეგ ლელას "გულადი" თაყვანისმცემელი თვალითაც არ გვინახავს, თითქოს აორთქლდა ქალაქიდანო.

  მანჩოს ასეთი საქციელები პირველი არ იყო, ის ცხრა- ათი წლის ასაკშიც აოცებდა ყველას  თავისი კაცური ქმედებებით. სიტყვაძუნწს კი კითხვაზე, თუ როგორ ახერხებდა ამას, პასუხს იუმორით იძლეოდა,  ჭკუა და ლოგიკა უნდა მაგასო.  მან თავის კუთვნილ ჩვიდმეტ წელიწადში მთელი საუკუნე ჩაატია.  ხმამაღალი არ იქნება ვთქვა, რომ კაცად დაიბადა და კაცად გავიდა ზეციურში. მე იმ ლამაზი ჩვიდმეტი წლის სიყვარულის შარბათიც მეყოფა მოსაგონრად.

ჩუმად მოდი და ხელი მომხვიე,

როგორ გეხვევა დარდი ერთგული,

და ნუ დამტოვებ- თორემ

შეშლილი ამაოება

წამლეკავს ძლიერ ზვირთთა თარეშით.

                                                        peteri

                                            ყოველი დღე პატარა ცხოვრებაა

  1975 წელი

მესამე კურსის სტუდენტი ვარ, ჩემი ცხოვრების ოქროს წლებია.

ზამთრის არდადეგებზე  ჩვეულებრივ  თბილისს მივაშურე. ჩემთვის ყველაფერი  ლამაზი და კარგი თბილისთან ასოცირდებოდა.  იქ მელოდა  სამი მამიდის უსაზღვრო  სითბო და სიყვარული, მელოდა უამრავი  ნათესავისა  და ახლობელ-მეგობრების  ღიმილი და კეთილგანწყობა, მელოდა  თაყვანისმცემლების გადაჭარბებული , მაგრამ სასიამოვნო ყურადღება, მელოდა თეატრები  და კინოთეატრები მრავალჯერ ნანახი  თუ უნახავი ფილმებით, სპექტაკლებით,  თუ საცირკო წარმოდგენებით, ერთი სიტყვით  მე დედაქალაქი მელოდა  მთელი თავისი სიდიადით. ექსკურსიებს თუ „კულტპახოდებს“  მამიდაშვილი, მარინა, მიგვარებდა. ის ყველა წარმოდგენაზე წინასწარ მახვედრებდა  ბილეთებს. რაც არ უნდა დიდხანს  გაგრძელებულიყო ჩემი ვიზიტი  დედაქალაქში, დრო მაინც არ მყოფნიდა, სულიერად ავსებული ვბრუნდებოდი, მაგრამ  უკმარისობის გრძნობა არ მტოვებდა, მიჭირდა თბილისის დატოვება.

   აი, ერთ დილით, შინიდან გამოვედით მე და ჩემი ორი მამიდაშვილი: ირინა და როზა.  ეს დღე ცირკისთვის უნდა დამეთმო.  წინდღის  თოვას დედაქალაქი საპატარძლოდ შეემოსა. თოვლით დაფარულ არე-მარეს  მზე მეტ  ბრწყინვალებას და ხიბლს მატებდა. ასეთ ამინდში ფეხით გავლა ვამჯობინეთ და გზადაგზა  შემხვედრ მაღაზიებსაც არ ვტოვებდით შეუსვლელად. ტანზე  შემოტმასნილი, დეკოლტირებული, მოკლე კაბა მეცვა, ქურქი  გახსნილი,  ფეხზე, მაღალყელიანი,  მაღალ პლატფორმაზე ჩექმით, შავი, გრძელი, ჩამოყრილი თმებით ამაყად მივაბიჯებდი დედაქალაქის  ქუჩებში. ირგვლივ გამვლელ- გამოვლელები თვალს მაყოლებდნენ და ეს მე არ მიკვირდა, თვითონაც ვიცოდი, რომ კარგ ფორმაში ვიყავი. მალე  შევამჩნიეთ, რომ სამი უცხოელი ბიჭი ფეხდაფეხ  დაგვყვებოდა.

-  მე მგონი   ესენი შენ დაგსდევენ!-  აღნიშნა ირინამ  ირონიული ღიმილით,

-  რატომ გადაწყვიტე, რომ მაინცდამაინც ჩემი პერსონით არიან დაინტერესებულნი,  იქნება და შენ მოეწონე რომელიმეს?!- მივუგე ირინას.

-  მაღაზიაში შევამჩნიე,  სამივე შენ მოგჩერებოდა  და რაღაცას საუბრობდნენ!- მომიბრუნდა ირინა სერიოზულად.  როცა ცირკის ბილეთების ასაღებად რიგი მოვიკავეთ იქაც ჩვენს უკან აღმოჩდნენ.

-  თამრი, ირინა მართალია, ეგენი მართლაც შენს გამო აგვედევნენ დღეს ლანდივით, ნახე, ის  ლამაზი ბიჭი  როგორ მოგჩერებია!- მითხრა როზამ.  გავიხედე, მართლაც იმ სამში ყველაზე გამორჩეული, მაღალი, ათლეტური აღნაგობის, ლამაზი ბიჭი ღიმილით აპარაებდა ჩემსკენ თვალებს. შევხედე, თვალი  თვალს მოხვდა  და ორივეს მორცხვად გაგვეღიმა. საღამოს, წარმოდგენაზე მისულებს, უკვე არც გაგვკვირვებია, რომ უცხოელი  "ნაცნობები" ჩვენს გვერდით  ვიხილეთ.

-  ნახე როგორ მოუხერხებიათ ჩვენს გვერდით ბილეთების აღება! - შენიშნა ირინამ

 წარმოდგენის დამთავრების შემდეგ ქუჩაში , ტრანსპორტის მოლოდინში მდგარნი,   ბიჭების  ალყაში მოვხვდით.  ალყის გარღვევა ვცადეთ, მაგრამ უშედეგოდ, ცოტა არ იყოს შემეშინდა.

-         რა ხდება?  რას ნიშნავს თქვენი საქციელი?- მკაცრად მივმართე მე.

-           გთხოვთ, მოგვისმინოთ, არაფერს დაგიშავებთ, არ შეშინდეთ! -  აქტიურობდა ერთი ქართველი, - ესენი  ჩვენი  სტუმრები, ბულგარელი მოჭიდავეები არიან, ჩვენ ყველანი მათი თხოვნით მოვედით. აი პეტერს  თქვენ ძალიან მოეწონეთ, ამბობს ერთი ნახვით შემიყვარდაო, მთელი დღე დაგდევდათ თურმე!- და ხელი სწორედ იმ ლამაზი  ყმაწვილისკენ გაიშვირა.  პეტერს შევხედე, დარცხვენილი, სახეალეწილი მიყურებდა.

-  დაიკო, ნუ გვიწყენთ,  მისი თხოვნით მოვედით, იქნება შემახვედროთო, სერიოზული ახალგაზრდაა!- ჩაერთო საუბარში მეორე ქართველი.

-           დიახ, თქვენ მას ძალიან მოსწონხართ, არა უყვარხართ!  - დამტვრეული რუსულით მომმართა ერთ-ერთმა ბულგარელმა.
- რაა, როდის შევუყვარდი,  ჰკითხეთ ერთი?! - და გულიანად გადავიხარხარე.  ყველა რაღაცას მიხსნიდა, მხოლოდ ის იდგა უთქმელად, დარცხვენილი და აფორიაქებული.

-          და, მე რა უნდა ვქნა,  შინ არ უნდა გამიშვათ?!- მივმართე ყველას მწყრალად.

-           როგორ არა, ოღონდ პირობა მოგვეცით, რომ ხვალ  რვა საათზე სპორტის სასახლეში მოხვალთ, პეტერს შეჯიბრი აქვს, სამბისტია, მას ძალიან უნდა რომ უგულშემატკივროთ!

-          რომ არ მოგატყუოთ, ხვალ არ მცალია,მუსკომედიაში მივდივარ, წარმოდგენა  ცხრა საათზე იწყება, ვერ მოვასწრებ!

-           არა, დაიკო, უარს ნუ გვეტყვით, ჩვენ პეტერს შევპირდით, რომ შეხვედრაზე  დაგითანხმებდით, სტუმრებს არ გვინდა გული დავწყვიტოთ! -  მომმართა ახლა მესამემ. რაღაცის თქმა დავაპირე... უცებ  პეტერი  მუდარის სავსე თვალებით მომიახლოვდა და ძლივს გასაგები რუსულით  მთხოვა მივსულიყავი. მართლაც საოცრად სიმპათიური იყო, მის ალეწილ სახეს და დაჟინებულ მზერას ვერ გავუძელი, თავი დავხარე.

-           კარგით, პირობას გაძლევთ  რომ მოვალ,  ოღონდაც  დროზე გაგვიშვით!- მივმართე ყველაზე აქტიურს.

-         დედას გაფიცებთ, ოღონდ არ მოიტყუოთ, ცოდოა ბიჭი, ასეთი არაფერი დამმართნიაო!- მუდარით მომმართა ერთ-ერთმა.

-          ნამდვილად მოვალ!

მათ  როგორც კი პირობა ჩამომართვეს, ტაქსი გაგვიჩერეს, ფული გადაგვიხადეს და ხელის ქნევით გამოგვემშვიდობნენ, თან მოგვძახოდნენ აუცილებლად გელოდებითო.

-         წავიდეთ ხვალ, ცოდვები არიან, მართლაც კარგი ბიჭი ჩანს, არ მითხრა ახლა არ მომეწონაო?!- მომმართა გზაზე ირინამ.

-         კი ძალიან მომეწონა, მაგრამ რა აზრი აქვს, ის ოთხ დღეში მიემგზავრება, თანაც მუსკომედიაშიც ძალიან მინდა წავიდე, თუმცა ვნახოთ ხვალ რა ჭკუაზე დავდგები! საღამოს საინფორმაციო გადაცემის ყურებისას როზამ  იყვირა, პეტერს ანახებენ, ნახეთ რა კარგად ჭიდაობსო. ყველანი ცისფერ ეკრანს მივცვივდით.   ჩემდა გასაკვირად მთელი ღამე პეტერზე  ფიქრში  გავატარე, მისი ლამაზი, დამორცხვილი სახე ვერ მოვიშორე.

           მეორე დღეს  სპორტის სასახლესთან დათქმულ    ადგილზე პეტერი დაგვხვდა  კიმანოში ჩაცმული. დაგვინახა  თუ არა  სიხარულით მოგვარდა,  სახეგაბადრულმა  ბილეთები მომაჩეჩა,  შემდეგ რაღაცის თქმა დააპირა, მაგრამ   ვერ შეძლო, მორცხვად დახარა თავი და სწრაფად გაეშურა.  ჩვენ ადგილების მონახვა ძლივს მოვასწარით, რომ პეტერის და ერთი ქართველის გვარი უკვე გამოაცხადეს. თურმე პეტერს უნდა გაეხსნა შეჯიბრი.   ტატამზე პეტერი დაბნეული, აფორიაქებული გამოვიდა, თვალებს აქეთ-იქეთ აცეცებდა, აშკარა იყო  მე მეძებდა.  მართლაც მიპოვა თუ არა  სახე გაუნათდა  და გამიღიმა.

-         როგორი კარგია, თვალებს არ გაშორებს!-  დაილაპარაკა ირინამ ცოტა ხმამაღლა.  ამის  თქმა და უცებ მოპირდაპირემ  ჩვენი ბულგარელი  ტატამზე ბეჭებით გააკრა.

-            აუ, როგორ მებრალება, შენს ყურებაში იყო ეს სულელი ბიჭი!-  თქვა სინანულით  როზამ.

-         ჰო, ეგ მეც შევამჩნიე, სწორედ ამით ისარგებლა ქართველმა მოჭიდავემ!- ვთქვი დანანებით მეც.

-          ამათ ჭიდაობის რა იციან, აქ სავაჭროდ ჩამოდიან!- ისროლა ჩვენს უკან რეპლიკა უხეშად   ვიღაცამ.  მეტი აღარც მინდოდა  წამოვხტი.

-          თამრი, ესენი მიხვდნენ, რომ პეტერს ვგულშემატკივრობდით  და შურით წამოიძახეს, ყურადღებას ნუ მიაქცევ, დაჯექი! - მთხოვა ირინამ.

-          გოგოებო, წამოდით  ჩქარა, მუსკომედიაში  ვასწრებთ! - ვთქვი კატეგორიული ტონით  და გასასვლელისკენ გავვარდი, რაღაცას წამოვედე, კინაღამ წავიქეცი, ზურგს მიწვავდა პეტერის საყვედურით და მუდარით სავსე თვალები. მუსკომედიაში წარმოდგენა ისე ჩამთავრდა  არაფერი გამიგია. გოგოებმა ჩამქოლეს, საშინლად მოიქეციო.

დღემდე არ მტოვებს სინდისის  ქეჯნა,  ვერ ვივიწყებ  ლამაზ, ათლეტური აგებულების ბულგარელს, მის დამორცხვილ სახეს, ხოლო მისი მზერის სიმწვავე, რომელიც გაქცეულს ზურგს მიწვავდა, არა თუ ამ ცხოვრებას,  თუ რეინკარნაცია დასაშვებია ჩემს შემდგომ განსხეულებასაც გადასწვდება.

                                                                                სოხუმი

                                                                                1980  წელი